Διαχείρηση ζήτησης και λύσεις στα προβλήματα που δημιουργούνται

Παρουσίαση από τον Διευθυντή Πωλήσεων Ε. Καρακατσάνη στην Ημερίδα του ΠΑΣΥΠ-ΔΕΗ

Θα μιλήσουμε για ένα θέμα σήμερα που πραγματικά όταν το ακούμε, διαχείριση ζήτησης, ίσως θα λέγαμε ότι εμείς στην Εμπορία δεν είμαστε τόσο εξοικειωμένοι για να το καταλάβουμε.
Όπως θα δούμε όμως στην πορεία είναι πάρα πολύ σημαντικό θέμα.
Τί συμβαίνει σήμερα;
Κάτι που διαβάζουμε πάρα πολύ συχνά και βλέπουμε στη χώρα μας, σε έντονο βαθμό, είναι το εξής:
Παρουσιάζεται από τότε, αν θέλετε, που έγιναν πολύ φθηνά τα κλιματιστικά, που πάρα πολύς κόσμος τα έχει αγοράσει, όπως συμβαίνει σε χώρες με υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι και πολύ χαμηλές τον χειμώνα, παρουσιάζεται υψηλή ζήτηση σε συγκεκριμένους μήνες, όπως εμάς στη χώρα μας παρουσιάζεται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
Γιατί;
Γιατί όλοι θέλουν να χρησιμοποιήσουν το κλιματιστικό για να έχουν ένα σωστό, ένα ωραίο περιβάλλον μέσα στο σπίτι τους.
Και τί πρέπει να γίνει όμως; Θα πρέπει να φτιάχνουμε όσο αυτή η ζήτηση ανεβαίνει και ειδικά για ένα ή δύο μήνες το καλοκαίρι σε μας ή στη Σουηδία ή στη Φινλανδία το χειμώνα, πρέπει να υπάρχουν και να λειτουργούν εργοστάσια μόνο γι' αυτόν τον ένα μήνα ή τους δύο μήνες;
Να έχουμε ένα τέτοιο κόστος και ν' αυξάνονται και οι ρύποι στο περιβάλλον;
Εδώ έρχεται η δραστηριότητα της Διαχείρισης Ζήτησης να δώσει λύσεις.
Με τη Διαχείριση Ζήτησης λοιπόν τί γίνεται;
Γίνεται μια προσπάθεια να αξιοποιηθούν το δυνατόν καλύτερα οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις παραγωγής τόσο του ηλεκτρισμού όσο και του φυσικού αερίου.
Επιδιώκεται, και αυτό είναι το σημαντικό, η συμμετοχή των καταναλωτών στη μείωση της ζήτησης ώστε με κατάλληλα τιμολόγια και πληροφόρηση να αλλάξουν τις συνήθειές τους στη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας και επίσης να χρησιμοποιούν συσκευές, εξοπλισμό και κτιριακές κατασκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης.
Με λίγα λόγια, όπως θα δούμε και στην πορεία, να βρούμε τρόπους να πείσουμε τον καταναλωτή ότι ναι, είναι μεν ανάγκη πράγματι να βάλει το κλιματιστικό τις ώρες υψηλής θερμοκρασίας αλλά δεν είναι και τόσο μεγάλη ανάγκη την ίδια στιγμή να σιδερώσει η νοικοκυρά, να βάλει το πλυντήριο ρούχων και να βάλει παράλληλα και το πλυντήριο πιάτων.
Και αν θέλετε, για να υπάρχει μια σχέση Win-Win, γιατί αυτές επιβιώνουν σήμερα στις πωλήσεις, πρέπει όταν και η Επιχείρηση, η Εμπορία, δεν πληρώνει κάτι ακριβά, αγοράζει φθηνά, μπορεί να τον πουλάει και φθηνά και να κερδίζει και ο πελάτης.
Αλλά και το ανάποδο, όταν αγοράζει σε πολύ υψηλό κόστος, τότε θα πρέπει και ο πελάτης να το πληρώνει.
Υπάρχουν δύο τρόποι για να μπορούμε να διαχειριστούμε τη ζήτηση, δηλαδή τι;
Να ομαλοποιήσουμε τη ζήτηση ούτως ώστε να υπάρχει μικρό κόστος, όπως είπαμε, χαμηλό κόστος και για τον προμηθευτή και για τον πελάτη.
Ο ένας τρόπος είναι η άμεση διαχείριση φορτίου.
Εμείς στην Ελλάδα τον έχουμε γνωρίσει λίγο, αν θέλετε, πολύ σκληρά με διακοπές ρεύματος σε ολόκληρες περιοχές, όταν η παραγωγή δεν μπορεί ν' ανταποκριθεί στη ζήτηση και υπάρχει και η έμμεση διαχείριση, όπου εκεί πείθεται ο ίδιος ο πελάτης, αν θέλετε και με την ενημέρωση ή λίγο σκληρότερα με ένα τιμολόγιο, που είναι φθηνό στις ώρες μη αιχμής αλλά ακριβό στις ώρες της αιχμής, να αλλάξει την καταναλωτική του συμπεριφορά.
Σε αυτό το διάγραμμα τί βλέπουμε, ότι πέρυσι 22/7, βλέπετε εδώ την καμπύλη ζήτησης της μέσης και της υψηλής, μάλιστα η υψηλή με τα μέτρα δείχνει κάτω, και βλέπετε τη ζημιά που κάνει από τις 8:00-9:00 η ώρα πόσο αρχίζει και ανεβαίνει η ζήτηση στη χαμηλή τάση, οι οικιακοί δηλαδή πελάτες και τα τιμολόγια Γ21 όπου μπαίνουν τα κλιματιστικά.
Πώς μπορούμε να πετύχουμε όμως Διαχείριση Ζήτησης στη χαμηλή τάση και στους οικιακούς πελάτες;
Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα εάν δεν έχουμε τα σύγχρονα συστήματα smart metering. Εδώ να πούμε μόνο δύο απλές κουβέντες για να μην αναλωθούμε πολύ στα τεχνικά θέματα. Είναι σε μας λιγάκι γνωστό ή το έχουμε ακούσει, το εφαρμόζουμε ήδη στην υψηλή και στη μέση τάση, το σύστημα τηλεμέτρησης.
Ένα κλασσικό σύστημα τηλεμέτρησης μας δίνει μια μέτρηση με την ένδειξη του μετρητή εξ αποστάσεως, έχουμε ακρίβεια στη μέτρηση και μπορούμε να εφαρμόσουμε πολυζωνικά τιμολόγια.
Τί παραπάνω κάνουν τα smart metering systems που ακούμε και διαβάζουμε;
Τα έξυπνα δηλαδή, τα ευφυή συστήματα.
Μπορούν να διακόψουν εξ αποστάσεως την ηλεκτροδότηση του πελάτη. Αν δεν θέλουμε πλήρη διακοπή μπορούν να μειώσουν την ισχύ του πελάτη ώστε να μπορεί να έχει ένα ψυγείο, μία τηλεόραση και φως αλλά να μη μπορεί να βάλει άλλα φορτία, μπορούν να διαχειρίζονται τα φορτία της εσωτερικής ηλεκτρικής εγκατάστασης του πελάτη, είναι τα λεγόμενα smart houses, να έχουμε real time ενημέρωση των πελατών, δηλαδή εκείνη την ώρα να ξέρουν τι καταναλώνουν και τι πληρώνουν, και θα το δούμε πως γίνεται.
Μπορούν βέβαια να γίνονται και αλλαγές ακόμα συμβολαίων, γιατί έχουμε αμφίδρομη επικοινωνία.
Και βέβαια ασφάλεια στην προστασία των δικτύων και στοιχεία για την ποιότητα τροφοδότησης.
Ενώ μπορούμε να δούμε και να έχουμε μία εικόνα από δύο διαφορετικούς τύπους σύγχρονων μετρητών.
Είναι σύγχρονοι ηλεκτρονικοί μετρητές και εδώ όπως βλέπουμε αυτόν τον απλό διακόπτη, δεν είναι καθόλου απλός, είναι μικρός διακόπτης φορτίου και μπορούμε εξ αποστάσεως να διακόψουμε τον πελάτη, για λόγους ασφάλειας θα έλεγα εγώ, ή να μειώσουμε τη δυνατότητα του πελάτη και αν έχει μία ισχύ που λέμε και ξέρουμε όλοι, για παράδειγμα, 25 KVA, εμείς μπορούμε να του την πάμε στα 4 KVA και να μη μπορεί παραπάνω από μία τηλεόραση και ένα φως ή από το ψυγείο του να βάλει παραπάνω φορτίο.
Γιατί;
Γιατί εκείνη την ώρα υπάρχει κίνδυνος για ολόκληρο το σύστημα.
Και εδώ βέβαια είναι μια απεικόνιση ενός σύγχρονου smart house, υπάρχουν αυτά, μη σας φαίνεται ότι αυτό είναι μόνο διαγραμματικό. Αυτές οι εφαρμογές έχουν γίνει, πρωτίστως δε στην Καλιφόρνια που γίνανε επενδύσεις σε smart metering systems πάνω από τρία δισεκατομμύρια Ευρώ, όπου εδώ τί έχουμε, βέβαια βλέπετε και το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, με δύο κουβέντες είναι ρυθμισμένες ορισμένες συσκευές του σπιτιού να λειτουργούν αυτόματα σε ώρες που είναι φθηνό το τιμολόγιο, σε ώρες που θέλουμε εμείς.
Δηλαδή δεν μπαίνει το πλυντήριο ρούχων ή το πλυντήριο πιάτων μπροστά από τις 12:00 το μεσημέρι ως τις 5:00 το βράδυ, παίρνει μόνο του στις 7:00 ή στις 8:00 το βράδυ ή στις 9:00, εκτός αν θελήσουμε να το αλλάξουμε.
Και βέβαια υπάρχουν και σύγχρονοι θερμοστάτες οι οποίοι είναι πάρα πολύ έξυπνοι και κόβουν το κλιματιστικό ή τη θέρμανση λιγάκι πριν από τους κοινούς θερμοστάτες που έχουμε σήμερα, γιατί όπως ξέρουμε αν ένας θερμοστάτης είναι να κόψει στους 26 βαθμούς, η ψύξη θα προχωρήσει λίγο ακόμα και θα πάει στους 25. Αυτοί κάνουν εξοικονόμηση και κόβουν λίγο πιο νωρίς.
Και βέβαια τα περίφημα display, δηλαδή μικρές οθόνες που όπως θα δούμε στη συνέχεια, σε λίγο, μπαίνουμε στο σπίτι και μπορούμε να έχουμε περισσότερη πληροφόρηση.
Αυτή εδώ η συσκευή που ήδη έχει εγκατασταθεί σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, την έχουν βάλει και οι Ιταλοί, που θα δούμε στην πορεία, έχουν ήδη εφαρμόσει την τηλεμέτρηση και σύγχρονα συστήματα σε πάνω από 30.000.000 πελάτες, προσέξτε πόσες πληροφορίες μπορεί να δώσει μέσα σε ένα νοικοκυριό ή σε ένα κατάστημα.
Τη ζήτηση σε kWh, το κόστος ανά ώρα εκείνη τη στιγμή με το τιμολόγιο, πόσες εκπομπές εξαιτίας της συγκεκριμένης κατανάλωσης του σπιτιού σε CO2 έχουμε, να δώσει ένα γράφημα κατανάλωσης που δείχνει την κατανάλωση που είχε ακριβώς την προηγούμενη περίοδο του χρόνου, την περυσινή περίοδο δηλαδή, το ίδιο τετράμηνο, ο πελάτης, τί είχε στο προηγούμενο τετράμηνο και να συγκρίνει.
Μπορούν να περάσουν μηνύματα του προμηθευτή εκείνη την ώρα, για νέα τιμολόγια που έχει ή συμβουλές εξοικονόμησης και όπως βλέπετε αυτή τη στιγμή στη φωτογραφία είναι μόνο το πράσινο φως, δίπλα υπάρχει ένα πορτοκαλί και πιο πέρα ένα κόκκινο.
Και αυτό γιατί;
Γιατί υπάρχουν άνθρωποι που δεν πολυκαταλαβαίνουν από γραφήματα ή δεν θέλουν ν' ασχοληθούν.
Τί του λένε αυτά τα φωτάκια;
Ότι όταν είναι πράσινο είναι η στιγμή που το τιμολόγιό σου στις ώρες εκείνες είναι φθηνό. Για παράδειγμα, ακόμα και με το σημερινό το νυκτερινό, θα μπορούσαμε να έχουμε ένα πράσινο και ένα κόκκινο, πότε είναι φθηνό το τιμολόγιο και πότε ακριβό.
Αυτό έχει τρεις ή τέσσερις ζώνες.
Γίνεται πορτοκαλί όταν ακριβαίνει η τιμή σε μια δεύτερη ζώνη και γίνεται κόκκινο πότε; Βέβαια στις ώρες αιχμής, που εκεί είναι ακριβά ή έχουμε ένα τιμολόγιο ή λέμε ότι εδώ τουλάχιστον μπορεί να μην πληρώνεις ακριβά αλλά μείωσε τις καταναλώσεις σου.
Οι Ιταλοί βέβαια που όπως είπαμε πριν είναι πρωτοπόροι, pioneers, στην Ευρώπη και έχουν ήδη εφαρμόσει τέτοια συστήματα, μπορούν αυτή τη στιγμή, και φέρνουμε ένα απλό παράδειγμα, τριών τιμολογίων που χρησιμοποιούν.
Μοιάζουν περίπου με κάποια τιμολόγια της TELLAS.
Το πρώτο τί λέει, ότι μπορεί να εξυπηρετεί ένα νοικοκυριό το οποίο δουλεύει τις πέντε μέρες τις εβδομάδος αλλά έχει μια έκπτωση, όπως βλέπετε, μ' αυτό το τιμολόγιο για τις ώρες που είναι σπίτι, Σαββατοκύριακο, πρωί και το βράδυ.
Το άλλο είναι ένα τιμολόγιο που μπορεί να εξυπηρετεί, πάλι περίπτωση Win-Win, έναν πελάτη που έχει εξοχικό και έχει μια έκπτωση 22% όταν πηγαίνει Σαββατοκύριακο.
Και το τρίτο βέβαια είναι για πελάτες που μπορεί να λείπουν το πρωί και να είναι περισσότερες ώρες και να χρησιμοποιούν την κατανάλωση από τις 7:00 έως τη 1:00.
Αυτά τα τιμολόγια δεν μπορούν να εφαρμοστούν αν δεν έχουμε ηλεκτρονικούς μετρητές, έξυπνα συστήματα που να μπορούμε να καταγράφουμε ανά πάσα στιγμή τις ώρες που ο πελάτης μας κατανάλωσε το ρεύμα και όχι όπως εμείς το παίρνουμε σήμερα στο τετράμηνο, ένα σύνολο, που δεν ξέρουμε όμως πως κατανέμεται.
Αυτή είναι μια καμπύλη που μας δείχνει, το εφήρμοσε η CAN, μία ηλεκτρική εταιρία στην Αυστραλία μ' αυτά τα σύγχρονα συστήματα.
Τί έκανε; Δοκίμασε λοιπόν, υπήρχε μια καμπύλη φορτίου σε 1.000 πελάτες που τους είχε μετρήσει.
Πήγε λοιπόν και τους εφάρμοσε πιλοτικά ένα τιμολόγιο που λέει ότι τη νύχτα, για παράδειγμα, είναι 7 cent ανά kWh, στο solder που είναι όμως, δηλαδή στην κοινή αυτή περίοδο, που είναι η σχεδόν ευθεία γραμμή, είναι 12,7, κοντά στην κορυφή ακριβαίνει η τιμή, γίνεται 18,87 και στο critical pick, στην αιχμή του κρίσιμου σημείου, όπως βλέπετε γίνεται πανάκριβο.
Τί κάνανε οι πελάτες; Βλέπετε με τη ροζ γραμμή ότι όταν πλέον γινόταν πολύ ακριβό το ρεύμα, μόνοι τους μείωσαν τις καταναλώσεις και έτσι μειώθηκε η ζήτηση την ώρα αυτή της αιχμής.
Επάνω το CPP σημαίνει Critical Pick Power Response, η ανταπόκριση δηλαδή των πελατών σε στιγμές αιχμής.
Εδώ είναι μια εικόνα που μας δείχνει πού βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη.
Βλέπετε η Ιταλία, με το μπλε χρώμα είναι οι πιο προχωρημένες χώρες που έχουν smart metering systems και TOU, Time Of Used Tariffs, δηλαδή τιμολόγια ανάλογα με τη χρήση, όπως λέγονται, που όταν το χρησιμοποιείς, όταν εγώ αγοράζω φθηνά είναι φθηνό και για σένα, πολύ προχωρημένες.
Μεγάλα πιλοτικά προγράμματα έχουν γίνει στην Ισπανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία.
Ήδη η Ισπανία έχει δώσει εντολή να πάνε σε roll out και να αντικαταστήσουν όλους τους μετρητές με έξυπνους μετρητές και επίσης στην Ολλανδία πήρε απόφαση ο ρυθμιστής σε μία πενταετία από σήμερα 7.000.000 πελάτες να έχουν όλοι smart metering systems και μάλιστα εκεί ο ρυθμιστής πήρε και μια απόφαση όπως θα δούμε στην πορεία, επειδή υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα και για τον πελάτη, να χρεωθούν μέσω των τιμολογίων και των λογαριασμών οι ίδιοι οι πελάτες το κόστος.
Η Επιχείρησή μας πού βρίσκεται σήμερα;
Όπως είπαμε, έχει την υψηλή τάση και τη μέση τάση όλη με τηλεμέτρηση και τέτοια σύγχρονα συστήματα, έχει ήδη εγκριθεί η συγχρηματοδότηση κατά 50% του προϋπολογισμού των 27.000.000 Ευρώ ώστε και οι παροχές νούμερο 5, 6 και 7 που ξέρουμε, να πάνε κι αυτές σε τηλεμέτρηση και εφαρμόζονται και τρία-τέσσερα μικρά πιλοτικά προγράμματα στη χαμηλή από το δίκτυο στις περιοχές που λέμε, όπως στον Κορυδαλλό, στην Καλλιθέα, στη Νέα Σμύρνη και στον Πειραιά.
Με λίγα λόγια, ήδη, εδώ βλέπουμε την πωληθείσα ενέργεια ανά κατηγορία πελατών, δηλαδή στο 36% της πωληθείσας ενέργειας έχουμε τηλεμέτρηση. Θα προστεθεί ένα 10% και μας μένει το 54% της χαμηλής που θα πρέπει να πάμε σε τηλεμέτρηση.
Θα μου πείτε είναι μόνο η Διαχείριση Ζήτησης ή η τηλεμέτρηση που μας ωθούν και πρέπει να πάμε σ' αυτά τα συστήματα; Όχι μόνο.
Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση με το άρθρο 13 της Οδηγίας μας λέει καθαρά, οι μετρητές στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει οι μετρητές να παρέχουν πληροφορίες για τον πραγματικό χρόνο χρήσης.
Πρέπει η χρέωση με βάση την πραγματική κατανάλωση ενέργειας να είναι αρκετά συχνή ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να ρυθμίζουν την ενεργειακή τους κατανάλωση.
Επίσης, μαζί με τους λογαριασμούς πρέπει να δίνονται σαφείς πληροφορίες.
Πρώτον, για τις τρέχουσες πραγματικές τιμές, συγκρίσεις της κατανάλωσης της ίδιας περιόδου με προηγούμενες, όπως είδαμε πριν έκανε το display, και συγκρίσεις με υποδειγματικό χρήστη, δηλαδή τί;
Να μπορεί να βλέπει ένα νοικοκυριό εάν η κατανάλωσή του, μια τετραμελής οικογένεια, εάν η κατανάλωση που έχει είναι λογική, αν είναι περίπου στον μέσο όρο μιας τετραμελούς οικογένειας ή αν καταναλώνουν πάρα πολύ.
Θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα αυτή.
Παράλληλα και πολύ πρόσφατα με το τρίτο ενεργειακό πακέτο ήρθε η πρόταση της νέας Οδηγίας που ουσιαστικά έχει εγκριθεί και όπως αναφέρει στο Παράρτημα Α, λέει τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν την εφαρμογή ευφυών συστημάτων μέτρησης.
Θα προχωρήσουν σε μελέτη κόστους-οφέλους και θα αναπτύξουν τους ευφυείς μετρητές κατά τέτοιον τρόπο ώστε μέχρι το 2020 το 80% των πελατών να έχουν εξοπλιστεί με ευφυή συστήματα.
Και πράγματι αυτή είναι μια πρόβλεψη του συμβούλου *** Jenning στην Ευρώπη που δείχνει μ' αυτόν τον χάρτη –περιλαμβάνεται όπως βλέπετε και η χώρα μας– ότι μέχρι το 2020, με κίτρινο χρώμα είναι όσες χώρες έχουν πάει σε ευφυή συστήματα κατά 80% και οι υπόλοιπες θα έχουν φθάσει στο 100%.
Και καταλήγουμε αναφέροντας πρωτίστως τα πλεονεκτήματα των συστημάτων.
Βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πελάτες, ακρίβεια στη μέτρηση, άρα έχουν έναν ακριβή λογαριασμό.
Δεν υπάρχουν κατ' εκτίμηση λογαριασμοί.
Ξέρει ο κάθε πελάτης και βλέπει μέσα στο σπίτι του τί καταναλώνει και τί πληρώνει. Μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων.
Δεν έχουμε καταμέτρηση.
Μπορούμε να κόβουμε πελάτες εξ αποστάσεως.
Πληροφόρηση, λιγότερα εργοστάσια, βελτίωση των διαδικασιών του σωστού ανταγωνισμού, βέβαια αυτό retail, και έχουμε την ίδια τη συμμετοχή των πελατών στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Τα μειονεκτήματα.
Υπάρχει ένα σημαντικό κόστος επένδυσης.
Να πούμε στο σημείο αυτό ότι για να πάμε και στα 7.500.000 των πελατών μας χρειαζόμαστε 800.000.000 Ευρώ, κοντά στο ένα δις, είναι πάρα πολύ μεγάλη επένδυση. Και περιμένουμε επίσης να έχουμε και τα τελικά πρότυπα standards, για την επικοινωνία στα συστήματα αυτά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναμένεται σε ένα χρόνο περίπου να έχουν καταλήξει τα standards για τα συστήματα αυτά.
Συμπερασματικά τα smart metering systems, τα συστήματα ευφυών μετρητών, έξυπνων μετρητών όπως λέμε, δεν ωφελούν μόνο εμπόρους όπως είναι η Εμπορία της ΔΕΗ ή η Διεύθυνση Διανομής της ΔΕΗ ή η παραγωγή της ΔΕΗ, αλλά συνολικά τις κυβερνήσεις, τις Ρυθμιστικές Αρχές αλλά και τους διαχειριστές των συστημάτων.
Γι' αυτό και οι περισσότερες χώρες έχουν ήδη προχωρήσει σε ευρείας κλίμακας εφαρμογές και ήδη για την Επιχείρησή μας οι αρμόδιες Υπηρεσίες προχωρούν σε μελέτες κόστους-οφέλους ούτως ώστε να επιμεριστούν ανάλογα με τα οφέλη και τα κόστη, το συνολικό κόστος του επενδυτικού προγράμματος, σε φορείς πέρα και από τη ΔΕΗ, στην Πολιτεία και στις Ρυθμιστικές Αρχές.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.