Το κοινωνικό κράτος πεθαίνει; Τι κάνουμε;

Το πιο ενδιαφέρον ερώτημα που τίθεται τελευταία στις δημοκρατίες δυτικού τύπου είναι το πόσο μεγάλο θα πρέπει πλέον να είναι το κράτος, και ποια θα πρέπει να είναι τα όρια των αρμοδιοτήτων του. Όσο αφηρημένο και αν ακούγεται το ερώτημα, δεν παύει να έχει μεγάλη σημασία όσον αφορά στη πολιτική καθημερινότητα των λαών της Δύσης.
Στις ΗΠΑ, η απάντηση των ψηφοφόρων στο παραπάνω ερώτημα ταπείνωσε τον πρόεδρο, φέρνοντας σε θέσεις ευθύνης αρκετούς πρωτάρηδες, που ο μόνος τους σκοπός είναι ο περιορισμός του κράτους. Στη Βρετανία, η ανάγκη μείωσης του κράτους οδήγησε σε συνεργασία μεταξύ κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς.
Οι κυρίαρχες οικονομίες της Ευρώπης άρχισαν να αναθεωρούν τη μεταπολεμική φιλοσοφία που ήθελε το κράτος πηγή αγαθής και πλήρως παρεμβατικής κοινωνικής δικαιοσύνης. Και όλη αυτή η αναθεώρηση οφείλεται στην οικονομική κρίση και στα τεράστια χρέη που αυτή δημιούργησε. Οι κυβερνήσεις των πιο πλούσιων κρατών χρεοκόπησαν, και το πιο ενδιαφέρον είναι πως δεν σχεδιάζουν να ξαναπλουτίσουν για να κάνουν και πάλι αυτά που έκαναν μέχρι σήμερα, αλλά να βρουν τρόπους ώστε να μη ξαναβρεθούν στην ίδια κατάσταση.
Στην Ευρώπη, υπάρχει πλέον η αντίληψη ότι η κοινωνική δημοκρατία δεν μπορεί να συντηρηθεί και πως έχει ξεφύγει από τους αρχικούς στόχους της σύλληψής της, βλάπτοντας σε ένα βαθμό το χαρακτήρα της κοινωνίας. Στην Αμερική, περιέργως, έχουμε μια χώρα που βρίσκεται 10 χρόνια πίσω, έχοντας εκλέξει μια σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση την ίδια ώρα που οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες αισθάνονται απόγνωση, και προσπαθούν να απομακρυνθούν από αυτό το μοντέλο.
Οι Αμερικανοί, έχοντας διαφορετικές ρίζες, έχουν τη τάση να μην εμπιστεύονται τη κυβέρνηση, για αυτό και γρήγορα απέρριψαν το νέο μοντέλο. Όμως και στη Βρετανία αρχίζει να κυριαρχεί η άποψη πως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια κινδυνεύει από την υπερβολική κρατική παρέμβαση.
Έτσι, μια μόλις γενιά μετά τη κατάρρευση του σοσιαλιστικού ολοκληρωτισμού, το ίδιο καταρρέει και η δημοκρατική του εκδοχή. Αλλά η κατάρρευση αυτή είναι μια πολύ αργή διαδικασία. Το καλό των ολοκληρωτικών καθεστώτων είναι ότι μπορούν να εξαφανισθούνε με τη μία, ή όπως φάνηκε στην ΕΣΣΔ, με την «αποχώρηση» των λαών τους. Στη σοσιαλδημοκρατία όμως υπάρχει η υποτιθέμενη νομιμοποίηση που πηγάζει από την ελεύθερη ψήφο του λαού. Στη πραγματικότητα βέβαια, οι πολιτικές συναίνεσης της μεταπολεμικής Ευρώπης αλλά και της ΕΕ, έχουν καταστήσει αδύνατη τη ψήφο ενάντια στις βασικές αρχές της σοσιαλδημοκρατίας. Ακόμη και ο Θατσερισμός δεν τόλμησε να αγγίξει τις θεμελιώδεις δομές του κοινωνικού κράτους, ή να περιορίσει την αύξησή του.
Τώρα όμως, τι; Πως θα απεμπλακούμε από τους κρατικούς μηχανισμούς που έχουν μπει για τα καλά σε όλες τις δραστηριότητές μας; Και πως θα μπορέσουν οι πληθυσμοί που έχουν καταντήσει εξαρτημένοι από το κράτος, να διεκδικήσουν και πάλι τις ελευθερίες αλλά και τις ευθύνες τους;
Αν και σε επίπεδο ρητορικής, όλα είναι απλά, η πραγματική αποσύνθεση του τέρατος, θα είναι τραυματική. Ο κάθε λαός αντιδρά διαφορετικά. Στη Γαλλία βγαίνουν στους δρόμους, στη Βρετανία υπάρχουν λομπίστες που ακόμη στηρίζουν ένα σύστημα που επιτρέπει σε ανθρώπους που δεν εργάστηκαν ποτέ να ζουν σε σπίτια κατάλληλα για εκατομμυριούχους.
Ποιες είναι λοιπόν οι ελάχιστες απαιτήσεις για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα πρέπει να συναφθεί μεταξύ κυβέρνησης και λαού, σε μια περίοδο που το κράτος θα πρέπει να απομακρυνθεί από όλες αυτές τις δραστηριότητες που έχει αναλάβει, και για τις οποίες αποδείχθηκε ανίκανο να διαχειριστεί;

Αν ο απλός πολίτης θέλει τον έλεγχο στα χέρια του, θα πρέπει να αντιμετωπίσει κάποια απλά πράγματα. Θα πρέπει βασικά να κρατά περισσότερα χρήματα από αυτά που κερδίζει. Η μείωση της φορολόγησης είναι εκ των ων ουκ άνευ. Και κόντρα στα λανθασμένα πιστεύω που επικρατούν, η μείωση της φορολόγησης δεν συγκρούεται με τη μείωση του ελλείμματος. Αντιθέτως συντελεί στην ανάπτυξη και στα δημόσια έσοδα.
Δεύτερο σημείο είναι το γεγονός ότι οι ντόπιοι πληθυσμοί δεν θα πρέπει να αναγκάζονται να ανταγωνισθούν εισαγόμενους εργάτες με χαμηλότερα μεροκάματα. Οι οικογενειάρχες μιας χώρας δεν μπορούν να τίθενται απέναντι σε μετανάστες που πολλές φορές είναι περιπλανώμενοι, χωρίς οικογενειακές ή άλλου είδους υποχρεώσεις προς το κράτος που τους φιλοξενεί.

Η ανεξέλεγκτη μετακίνηση εργατικών χεριών σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελεί πρόβλημα για το κοινωνικό κράτος που καταλήγει να τους στηρίζει, και ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα για ένα κράτος που προσπαθεί να μειώσει το ρόλο του. Ο συνδυασμός της μείωσης των κοινωνικών παροχών με την απεριόριστη μετανάστευση, μπορεί να προκαλέσει άσχημες συνέπειες τις οποίες καλά θα ήταν να μη δούμε ποτέ.
Τέλος, η κάθε κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε μια έντιμη συμφωνία. Αντί ρητορικής, θα πρέπει να παρουσιάσει ένα σαφές πρόγραμμα δράσης που θα ξεκαθαρίζει το τι θα χαθεί και τι θα κερδηθεί. Μια καθαρή δηλαδή εικόνα για το που πάμε και τι πρέπει να κάνουμε σε αυτό το νέο κόσμο που ξεπροβάλλει.

ΠΗΓΗ: www.antinews.gr